§1.6.Қышқылдар мен негіздердің иондық теориясы. Лабораториялық тәжірибе№1.

Тақырыбы

§1. 6.Қышқылдар мен негіздердің иондық теориясы. Лабораториялық тәжірибе№1.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Ерітінділер,қышқыл және негіздердің иондық теориялары, электролиттік диссоциациялану туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

иондық теорияның қолданылуының шектеулі екендігін газтектес заттар мысалы арқылы түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақ типі:

Жаңа сабақ .

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау. 9-ППР-5, 10-ППР-1

Құралдар мен реактивтер:

интерактивті тақта, 9-ППР-5, 10-ППР-1, 0.5г кальций оксиді, индикаторлар, қышқыл,сілті ерітінділері, мыс сульфаты, цинк хлориді

Ұйымдастыру

кезеңі:

( Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау. )

– сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

– оқушыларды психологи ялық дайындау.

Амандасу . Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі :

Сабақтың білімділік мақсаты:

– үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

– білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

– кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

(Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.

-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;

– оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер .

1.Білімді жаңғырту:

.Фронтал ды сұрақтар :

Э лектролит тік диссоциаци яланудың негізгі қағидалары қандай ?

Қандай заттарды электролит тер және бей электролит тер деп а тайды ?

Мысал келтіріңдер .

ЭД теори ясын кім ұсынды ?

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;

– оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды

шығаруға,жүйелеуге қажетті түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

– оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Мұғалімнің түсіндіруі:

Жаңа сабақты түсіндіру:

Лабораториялық тәжірибе №1. Аррениус теориясы:

Бұл теорияның негізін 1887 жылы швед ғалымы С. Аррениус салған. С. Аррениустың иондық теориясы қышқылдар сулы ерітінділерінде катион ретінде тек сутек ионын түзетін электролиттер, негіздер- сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда анион ретінде тек гидроксид ионы түзетін электролиттер деп қарастырады.

Қышқылдар сумен әрекетескенде оксони й ионы н түзеді Н 3 О ⁺ .

Мысалы : HNO 3 === H ⁺ + NO 3 ^–

НС1———Н ⁺ +С1 ^–

Н 2 SO 4 —-H ⁺ +HSO 4 ^–

HSO 4 ^– ——-H ⁺ +SO 4 ^{2 –}

Барлық қышқылдар ерітіндісі үшін сутек ионының болуы қышқылдарыдың қасиетін анықтайды. Қышқылдар- сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда катион ретінде тек сутек ионы түзілетін күрделі заттар Қышқыл анионы деп қышқыл қалдығын атаймыз.

Металл гидроксидтері суда ерігенде гидроксид-ион түзіледі.Сілтілердің суда еру процесі былай жазылады:

NaOH—-Na +OH

Ca(OH) 2 —-Ca + 2OH

Барлық сілтілер ерітіндісі үшін гидроксид -ионының болуы ,негіздердің қасиетін анықтайды. Негіздер- сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда анион ретінде тек гидроксид ионы түзілетін күрделі заттар. Негіздер анионы деп гидроксид тобын атаймыз.

Барлық тұздар ерітіндісі сулы ерітінділерінде диссоцияланғанда металл катионына және қышқыл қалдығы анионына ыдырайды.Мысалы : орта тұздар:

Na 2 SO 4 —2Na+SO 4

KNO 3 —-K+NO 3

Тұздар- сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда металл катионы,сутек анионы түзілетін күрделі заттар.Сулы ерітіндіде барлық иондар гидраттанған түрде болады.

Иондық теорияны қышқылдық негіздік әрекеттесу тұрғысынан қарастырайық:

Н 3 ОС1 +КОН ===КС1 + 2Н 2 О

Н 3 О +ОН ==2Н 2 О.

Бұл процесте оксоний ионыны гидроксид ионымен бейтараптанады.Бұдан шығатын қорытынды қышқылдық қасиет тек оксоний ионына тән,ал негіздік қасиет-гидроксид ионына тән.Бұл иондар өзара байланысып тұз түзеді.

Иондық теорияның қолданылуының шектеулі екендігі .

20-22

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1. – оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

– кеткен кемшілікті жою жұмыстары; –

9- ЕТЖ -5;10- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау №1-3, 8 бет (№1)

1. Жаттығу 1-4. кітаптың 28 беті .

2-3

Білімді қорытындылау және жүйелеу:

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Жаттығуды тексеру.

Дәптерге жазу .

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі:

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

1 .Дәптерге қажетті мәліметтерді жазу:

Қорытынды:

*Қышқыл,тұз, негіздердің судағы ерітіндісінің диссоциациялануынан қасиетін сипаттайтын иондар түзіледі.

* Қышқылдар– сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда катион ретінде тек сутек ионын және қышқыл қалдығы ионын түзеді.

*Негіздер- сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда металл катионы, гидроксид анионын түзеді.

* Тұздар– сулы ерітінділерінде диссоциацияланғанда металл катионы,сутек анионы түзеді.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 1,6 оқу. № 5,8– жазбаша орындау. (28бет) .

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

– жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.

1-2