Аралбай Оңғарбекұлы
(1854-1914)
Аралбай Оңғарбекұлы Маңғыстаудың Қарақұм аумағында туып өскен.Кедейліктің кесірінен жасынан ауруға шалдығып,кедейлік тірлігімен қатар денсаулықтың кемдігі де оны өмірге ойлы көзбен қарауға баулыған…
Аралбай мен Қашаған ақын тұтас,замандас болған.Олар бірін-бірі құрметтеп,бірінің басына іс түскенде екіншісі қасынан табылып,маңдайынан сүйіп жұбататын,жігерлендіріп,қайғысына жан жүрегімен ортақтасып отырған.Қашағанның баласы қайтқанда барып жұбатып отырып апасы Алтынзереге айтқаны бұл сөзге дәлел.
Аралбай 50 жасында жалғыз Берекет деген баласы өліп,ақынға бұл қаза ауыр тиді.Сол тұста ақын аузынан төгілген өлең-жыр
«Қашағанға мұңын айтуы»,
«Баласы Берекеттің қабірінің басында айтқаны»,
«Келіні Меңешке шығарып берген жоқтауы»,
«Келіні Меңешке айтқаны» ақынның ауыр жан қиналысын аңғартады.Аралбай ақынның өшпес мұраларын санау отызыншы жылдары Сәттіғұл Жаңғабылұлы алғашқылардың бірі болып жинақтап Қ.Рылым қолжазба қолына тапсырған.
Аралбайдың сөзбесі:
Тәуекел етсем жарасар Тек жалғыз-ақ сол дейді
Жан жаратқан Аллаға Өлімнен тірі құтылған
Пенделік қиял ойладым Таба алмадым басқа жан
Басымды топқа салмаға Дүниені шарлап бұрышынан
Ол жастықтың ішінде Ақылы бар жігіттер
Көптің көңілін қоштадым Шайтанның сақтан құлқынан
Мереке-тойға бармаға Адам болып біз жүрміз
Шежіресі біз кімнің Атамыз Сафи – Адамнан
Бір күні бізде өлерміз Он сегіз мың ғаламның
Атамыз Қорқыт ол-дағы Кәсібі жерге шашылған
Қырық жыл қашып далада «Бір Алла» деп сөйлесе
Жүніс атам қарқ болған Ер талабы ашылған
Неше жыл жүріп дарияда Тәуекелсіз,тәубесіз
Алла ісіне шара жоқ Ер қырсыққа шатылған
Ұл берген Нұрдан Мәрияға Қалам алып хат жаздым
Ғайсадайын ұл туып Өргізіп жауап ақылдан
Жұмақтан орын тұтылған Мен жігіттер алдында
Заманнан заман озғалы Сөзім дария тік шатым
Біразырақ сапырған.
